Atopowe zapalenie skóry (AZS) to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób dermatologicznych, która dotyka coraz więcej dzieci na całym świecie. Ta niepokojąca tendencja wzrostowa sprawia, że rodzice muszą być świadomi nie tylko objawów tej dolegliwości, ale także skutecznych metod profilaktyki i kompleksowego leczenia. AZS to bowiem schorzenie, które nie tylko wywołuje dyskomfort fizyczny, ale może również mieć negatywny wpływ na dobrostan psychiczny i rozwój dziecka.

Czym jest atopowe zapalenie skóry?

AZS to przewlekła, nawracająca choroba o podłożu alergicznym, charakteryzująca się suchością, swędzeniem i stanem zapalnym skóry. Często jej pierwsze objawy pojawiają się już w pierwszych miesiącach życia niemowlęcia, a u większości chorych rozwija się przed 5. rokiem życia. Chociaż AZS może ustąpić samoistnie w okresie dojrzewania, u znacznego odsetka pacjentów utrzymuje się również w wieku dorosłym.

Czynniki ryzyka i przyczyny AZS u dzieci

Ważną rolę w powstawaniu AZS odgrywają predyspozycje genetyczne. Jeśli oboje rodzice cierpią na choroby alergiczne, ryzyko wystąpienia AZS u ich dziecka sięga nawet 70%. Poza tym, na rozwój tej dermatozy wpływają również czynniki środowiskowe, takie jak kontakt z alergenami (np. pyłki roślin, kurz, sierść zwierząt, alergeny pokarmowe), zanieczyszczenie powietrza, a także stres.

Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci

Charakterystycznymi objawami AZS są uporczywy świąd, suchość, zaczerwienienie i łuszczenie się skóry. W zależności od wieku dziecka zmiany mogą lokalizować się na różnych obszarach ciała – u niemowląt najczęściej na twarzy, głowie i kończynach, a u starszych dzieci na zgięciach stawów i grzbietach rąk. W ciężkich przypadkach cała skóra chorego może być objęta stanem zapalnym.

Diagnostyka AZS u dzieci

Rozpoznanie AZS opiera się na ocenie objawów klinicznych oraz zebraniu szczegółowego wywiadu. Lekarz bierze pod uwagę m.in. występowanie chorób alergicznych w rodzinie, wiek pojawienia się pierwszych objawów, lokalizację zmian skórnych oraz reakcję na czynniki drażniące. W celu potwierdzenia alergicznego podłoża mogą być również wykonane testy skórne lub badania krwi na obecność przeciwciał IgE.

Szczegółowe informacje na temat atopowego zapalenia skóry u dzieci znaleźć można na stronie A-DERMA w zakładce  „Porada Eksperta”.

Leczenie atopowego zapalenia skóry u dzieci

Terapia AZS jest kompleksowa i obejmuje zarówno postępowanie miejscowe, jak i ogólne. Podstawową rolę odgrywa pielęgnacja skóry za pomocą emolientów, które przywracają jej naturalną barierę ochronną. W przypadku ostrych stanów zapalnych stosuje się również leki przeciwzapalne, takie jak glikokortykosteroidy lub inhibitory kalcyneuryny. Leczenie uzupełnia się terapią przeciwświądową, a w ciężkich przypadkach – fototerapią. Ważną rolę odgrywa również dieta eliminacyjna, mająca na celu identyfikację i wyeliminowanie alergenów pokarmowych.

Zapobieganie zaostrzeniom AZS u dzieci

Aby zminimalizować ryzyko nawrotów choroby, rodzice powinni zadbać o odpowiednią pielęgnację skóry dziecka, unikanie czynników drażniących (np. wełny, wysokich temperatur, silnie chlorowanej wody) oraz stresogennych sytuacji. Równie istotne jest ograniczenie kontaktu z alergenami, poprzez stosowanie hipoalergicznych środków czystości, pranie w specjalnych detergentach i utrzymywanie odpowiedniej wilgotności i temperatury w domu.

Rola diety w leczeniu AZS u dzieci

Dieta odgrywa niebywale ważną rolę w terapii AZS – szczególnie u małych dzieci. Eliminacja alergenów pokarmowych, takich jak białko mleka krowiego, jaja, gluten czy orzechy, może znacząco poprawić stan skóry i zmniejszyć nasilenie objawów. Dlatego też dieta eliminacyjna, prowadzona pod nadzorem specjalisty, stanowi ważny element kompleksowego leczenia AZS.

Znaczenie pielęgnacji skóry w AZS

Prawidłowa pielęgnacja skóry to podstawa terapii atopowego zapalenia skóry u dzieci. Regularne stosowanie emolientów, kąpiele w letniej wodzie z dodatkiem olejków lub płynów myjących dla alergików, a także unikanie drażniących substancji, pomagają utrzymać skórę w dobrej kondycji i zapobiegać zaostrzeniom choroby.

Fototerapia w leczeniu atopowego zapalenia skóry

W ciężkich, opornych na leczenie przypadkach AZS, zastosowanie może znaleźć fototerapia, polegająca na naświetlaniu skóry promieniami UV. Terapia ta wykazuje działanie przeciwzapalne i immunomodulujące, przynosząc ulgę w objawach choroby.

Rola wsparcia psychologicznego w AZS

Atopowe zapalenie skóry nie tylko powoduje dyskomfort fizyczny, ale również może mieć negatywny wpływ na dobrostan psychiczny dziecka. Dlatego ważne jest, aby rodzice zapewnili małemu pacjentowi odpowiednie wsparcie psychologiczne, np. poprzez konsultacje ze specjalistą lub udział w grupach wsparcia.

Podsumowanie

Atopowe zapalenie skóry to coraz powszechniejsza choroba wśród dzieci, wymagająca kompleksowego podejścia terapeutycznego. Ważną funkcję pełnią tu czynniki genetyczne, środowiskowe oraz prawidłowa pielęgnacja skóry. Leczenie AZS to nie tylko farmakoterapia, ale również dieta eliminacyjna, fototerapia oraz wsparcie psychologiczne. Tylko takie holistyczne podejście pozwoli na skuteczne opanowanie objawów i poprawę jakości życia małych pacjentów.